Referandum nedir ve nasıl yapılır?

Referandum, son zamanlarda ülkemizde sıklıkla gündeme gelmekte ve ülkemizin geleceği için önemli adımların atılabilmesi için meclis tarafından çalışmalar yapılmaktadır.

Referandum, halk oylaması veya plebisit nedir ve nasıl yapılmaktadır?

Referandum nedir?

Kısaca bilgi vermek gerekirse; anayasa değişikliği, yasaların kabul görmesi veya çok önemli konularda halkın iradesini belirlemek amacıyla yapılan oylamaya denilmektedir. Referanduma kısaca halk oylaması da denilmektedir. Halkın iradesi doğrudan yönetime etki ettiği için, halkın yönetime katılımı açısından oldukça demokratik bir yöntemdir. İlk olarak 1789 Fransız ihtilali sonucu uygulanmış olan bu sisteme bugün birçok ülkede gerekli durumlarda başvurulmaktadır.

Referandum nasıl yapılır?

Referandum birçok ülke tarafında meclisten çıkan karara göre uygulanmaktadır. Referandum aslında doğrudan demokrasi yönteminin en güzel örneğini teşkil etmektedir. Çünkü halkın kararı doğrudan uygulanmakta olup etkisini hemen göstermektedir. Hazırlanan kanun ya da önemli değişiklikler meclis tarafından karara bağlanamıyorsa, çözüm olarak halk oylamasına gidilmektedir. Halk sandık başına giderek “Evet” veya “Hayır” diyerek sonuca doğrudan etki eder.

Türkiye’de yakın tarihte yapılan 2 önemli referandum vardır. İlki 2007 yılında, ikincisi ise 2010 yılında yapılan anayasa değişiklikleridir. Her ikisinde de sandıktan “Evet” çıkmıştır. (Referandum sonuçları)

2017 yılında, şu anda mecliste görüşülmekte olan ve “Başkanlık sistemi“ni de içerisinde barındıran yeni bir anayasa değişikliği referandumuna gidilmesi beklenmektedir.

Kanun tekliflerine halkın katılımı nasıl olmaktadır?

Hazırlanmakta olan bir kanun için kabul edilmesine veya bir kanun teklifine halk katılımı şu şekilde olmaktadır:

– Mecliste yasama organının hazırladığı kanun hakkında referanduma gidilebilir.
– Meclisin yetkili organlarının bir kanun tasarısı veya teklifinin bazı kısımlarında karara varmak için referanduma gidebilir.
– Meclisin hazırlamış olduğu bir kanun yürürlüğe girmeden önce referanduma başvurulabilir.

Ülkemizde ilk referanduma ne zaman gidilmiştir?

Ülkemizde ilk defa referanduma 1960 anayasasının kabulü sırasında gidilmiştir. Büyük değişikliklerin yapıldığı ve ülkenin geleceğine yön veren kanunların uygulamaya konulmasında önemli adımların atıldığı referanduma katılım oldukça fazla olmuştur. İlk yapılan halk oylamasında yüzde 62 evet oyu, yüzde 38 oranında hayır oyu kullanılmıştır. Daha sonraki yıllarda yapılan referandumlarda ise evet oranları daha da yukarı yüzdelik oranlara çıkmıştır. 1982 yılında yapılan yeni anayasanın kabulü buna örnektir.